Blauwgroenvlaanderen inspireert, informeert en infiltreert

Vergeet olie of bitcoins, met een klimaat in verandering is water een steeds schaarser goed. Slimmer omgaan met dat blauwe goud wordt almaar belangrijker. En net daar wil Blauwgroenvlaanderen.be mensen toe inspireren en informeren.

24,4 mm, oftewel de doorsnede van een aardbei. Dat is hoeveel neerslag er viel in Ukkel in de lentemaanden april en mei in 2020. Het werden meteen de droogste maanden in de Brusselse gemeente sinds het begin van de metingen in 1890, meer dan 130 jaar geleden. Een trend die enkel nog zal verhevigen volgens het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI). In een weinig opbeurend klimaatrapport deed het KMI vorig jaar uit de doeken wat ons nog te wachten staat aan het einde van de eeuw. Het droogste jaar, dat nu eens in de twintig jaar voorkomt, zou in 2100 om de twee jaar kunnen voorvallen. De regenbuien die we wél krijgen worden intussen steeds heviger, een zorgwekkende trend die door de aanhoudende klimaatverandering nog niet meteen uit ons leven zal verdwijnen.

Het zijn echter niet enkel doemberichten. Want door slimmer om te gaan met hemelwater kan iedereen zijn of haar steentje – nee, zeg maar rots – bijdragen aan de strijd tegen waterschaarste. Een efficiënte manier om dit te doen is door hemelwater te bufferen en langzaam te laten infiltreren in de grond. Jij, ik en iedereen met een beetje goede wil kan dit doen. En wie een zetje nodig heeft in de goede richting, kan altijd terecht op www.blauwgroenvlaanderen.be.

Klimaatbestendig Vlaanderen

Gemeenten, scholen, tuinarchitecten, burgers, noem maar op. Iedereen met een hart voor de natuur en ambitie naar meer ruimte voor blauw en groen vindt zijn gading op blauwgroenvlaanderen.be. De website biedt de nodige informatie en inspiratie om anders te kijken naar de inrichting van de publieke en private ruimtes en slim om te gaan met regenwater. Zo willen de initiatiefnemers, waterzuiveraar Aquafin en overlegplatform voor de rioleringssector Vlario, bouwen aan een klimaatbestendig Vlaanderen.

“Blauwgroenvlaanderen.be is een verzameling van kennis over hemelwatermaatregelen”, zegt Birgit De Bock, studieverantwoordelijke bij Aquafin en een van de trekkers van het project. Je vindt er een hele collectie aan blauwgroene projecten, met telkens een vermelding van de toegepaste maatregelen, opdrachtgever, de ontwerper, kosten, geleerde lessen, noem maar op. Maar kort en bondig omschreven, in een overzichtelijk en visueel aantrekkelijk jasje. Want, zo zegt de ingenieur: “Het moet toegankelijk blijven en daar waken we ook over. We gaan er bijvoorbeeld geen typedetails op zetten. Inspireren blijft tenslotte het hoofddoel van de website. Mensen moeten goesting krijgen om iets te doen.”

De website dient volgens De Bock ook om terug een bewustzijn te creëren rond water: “We laten zien dat het ook anders kan dan alles onder de grond te steken. Je kan water als architect makkelijk aanpakken; de buis komt toe onder de grond, je steekt ze weg en je hebt er geen last meer van. Tot het niet meer werkt. Terwijl het ook met open systeem kan, zoals een vijver. Met mooie plantjes, perfect geïntegreerd in je tuin en daar komt dan al eens een kikker op bezoek.

Naslagwerk en pitchmateriaal

Waarom zou je dan als gemeente naar de website trekken? “Als je een idee hebt en je wilt je college of gemeenteraad overtuigen, om maar een voorbeeld te geven”, antwoordt De Bock. “Alle maatregelen zijn mooi opgelijst en onderverdeeld in categorieën waartussen je kan filteren. Aangevuld met zeer veel achtergrondinformatie.” De Aquafinner gaat er prat op dat je per maatregel kunt kijken of die geschikt is voor jouw situatie.

Daarnaast is het ook gewoon een naslagwerk zegt De Bock: “Om toch nog eens te kijken wat een infiltratiekom nu weer was. Of voor studiebureaus die een wadi willen aanleggen in een gemeente die dat nog nooit heeft gehad.

Om hen te overtuigen kan je inspirerende voorbeelden tonen, en kijken of er in de buurt al een ligt. Die mensen kan je dan contacteren want de contactgegevens staan er ook steeds bij. Aannemer, studiebureau en andere betrokkenen kan je allemaal contacteren en op die manier willen we de kennisuitwisseling stimuleren.”

Klein begonnen…

Maar ook dichter bij eigen huis en tuin stimuleert Blauwgroenvlaanderen een slimmer gebruik van hemelwater. Het verschil maken doe je tenslotte niet enkel als gemeente, maar ook als burger. Of zoals Christa Coppens, projectmanager bij Aquafin het verwoordt: “Veel kleintjes maken een grote. Wij hebben zelf bijvoorbeeld een kleine wadi, we vangen daar máár drie kubieke meter water mee op. Reken dat voor de afgelopen twee maanden en je komt al snel aan twintig kubieke meter, die nu in de grond infiltreert en anders naar de riool was gespoeld.”

“Ook veel tuinarchitecten denken nog niet bewust na over blauwgroene alternatieven”, zegt Coppens. “Onze tuinarchitect had bijvoorbeeld aangeraden om onze terrassen te laten afwateren naar het riool. Na enkele suggesties van ons zag ze wel in dat het architecturale en het blauwgroene echt wel te combineren waren zonder financieel of esthetisch te moeten inboeten.”

Ook collega De Bock erkent het belang van het grotere geheel: “Eén individueel infiltratiesysteem lijkt misschien geen impact te hebben, maar als iedereen er een had zou de impact gigantisch zijn. Hoe meer water dat je bovengronds kunt vasthouden, hoe minder groot je afvoerleidingen stroomafwaarts moeten zijn.” De ingenieur legt uit dat we, ondanks berichten over droogte, wel zwaardere regenbuien zien door klimaatverandering. Op een gegeven moment zijn je leidingen zo groot dat het niet meer economisch haalbaar is, en zo groeit de kans op overstromingen weer. “Hoe meer water we kunnen vasthouden op momenten dat het veel regent, hoe meer het bij ons blijft en niet afstroomt naar de zee, hoe beter dat het grondwater aangevuld wordt, wat ons weer ten goede komt in tijden van droogte.”

Meebouwen aan een klimaatbestendig Vlaanderen? Voor meer blauwgroene tips en inspirerende voorbeelden kan je terecht op blauwgroenvlaanderen.be.

---

Weinig tijd? Onthoud zeker dit:

• Beperk verharding
• Toch verharding nodig? Gebruik waterdoorlatende materialen
• Water mag gezien worden!
• Combineer buffering of infiltratie met belevingswaarde
• (Streekeigen) groen bevordert de biodiversiteit
• Water en planten verkoelen de omgeving bij hitte