Een circulaire toekomst voor de groen- en bouwsector
Klimaatverandering, bevolkingsgroei en waterschaarste zijn de cruciale uitdagingen van onze tijd. Ze drukken zwaar op de voorraad van het meest essentiële element voor leven: water. Circulair watermanagement is hierin een cruciale oplossing voor de groen- en bouwsector in Nederland en België. ‘Reduce, Recycle, Reuse’ is dan ook het credo.
De uitdaging
In de Benelux wordt de schaarste van betrouwbaar drinkwater steeds zichtbaarder. Dit jaar zal 25 procent van de Belgische en Nederlandse drinkwaterbedrijven de vraag niet meer aankunnen – en over 6 jaar, in 2030, geldt dat voor bijna alle drinkwaterbedrijven.
Waterleidingbedrijven zoals Vitens en Waternet waarschuwen al jaren dat de plannen voor de bouw van 900.000 nieuwe woningen tot 2030 de beschikbaarheid van drinkwater in Nederland nog verder in gevaar brengt. Daarom roepen ze via de Vewin, Vereniging van Drinkwaterbedrijven, de overheid op om het gebruik van drinkwater voor niet-hoogwaardige toepassingen, zoals toiletspoeling en de wasmachine, zo snel mogelijk te reguleren.
De noodzaak voor verandering is duidelijk. Klimaatverandering en bouwplannen in Nederland vragen om een transformatie in ons watergebruik. Maar wat zijn de opties?
Op het eerste gezicht is de opvang en inzet van regenwater in huis een logische gedachte. Binnen de EU loopt België voorop met regelgeving om regenwater op te vangen voor toiletspoeling. Maar inmiddels staan Belgische en Nederlandse regenwaterputten in de zomer steeds vaker droog. Ook hebben grote gebouwen vaak een te klein dakoppervlak om voldoende regenwater te kunnen opvangen. Intussen voorspelt het KNMI dat we in Nederland steeds langere droge zomers en natte winterperiodes gaan beleven. Hoe langer en droger de periodes van droogte, des te minder kunnen we op regenwater rekenen. Daarom is het raadzaam om te kijken naar een waterbesparende techniek die altijd werkt, onafhankelijk van de weersomstandigheden.
Het doel van het bedrijf Hydraloop is bij te dragen aan een samenleving waarin mens en natuur floreren, ongeacht de klimaatomstandigheden. We kunnen dit bereiken door natuurlijke oplossingen slim te combineren met digitale waterbeheertechnieken en door de krachten te bundelen met consumenten, bedrijven en overheden. Samen bouwen we een robuuste en veerkrachtige stedelijke leefomgeving.
Een eenvoudige visie met grote impact
Hydraloop zet zich al jaren in voor het ‘Water Recycle Ready’-bouwconcept. Hun doel is dat drinkwaterbesparing en waterhergebruik standaard worden opgenomen in het ontwerp van alle nieuwbouw. De achterliggende visie is eenvoudig: ieder gebouw heeft zijn eigen waterbron. Die bron is het gebruikte water van bad, douche, en wasmachine. Door dit ‘grijze water’ direct in het huis of gebouw te reinigen en desinfecteren, bespaar je 25 tot 45 procent op drinkwater en afvalwater, en verminder je het energieverbruik en de CO2-uitstoot. Het herbruikbare circulaire water is schoon, helder en veilig en kan opnieuw gebruikt worden voor het toilet en de wasmachine, maar ook voor de irrigatie van groendaken en tuinen. Bovendien kan de Hydraloop-reinigingstechnologie gecombineerd worden met andere waterbesparende methoden, zoals opvang van regenwater.
Intussen heeft ook de Nederlandse overheid doelstellingen bepaald om waterschaarste te lijf te gaan: in 2035 moeten alle inwoners van Nederland 20 procent minder water verbruiken dan vandaag. Om dat doel te realiseren is waterhergebruik de enige oplossing. Hergebruik van water in huizen en overige gebouwen biedt veel voordelen, voor gebouweigenaren, architecten, planologen en consumenten. Waterhergebruik bespaart drinkwater en zorgt voor voldoende water voor iedereen. Ook houden we onze groendaken en tuinen levendig en koelen we onze steden met ons eigen gecreëerde circulaire water.
‘Water Recycle Ready’-bouwprojecten in Friesland
Hoe ziet waterbesparend bouwen er in de praktijk uit? Daarvoor kijken we naar Friesland. Na succesvolle pilots met waterbesparende woningen in de wijk Blitsaerd in Leeuwarden in 2018 en 2022, tekende Hydraloop in 2023 een intentieovereenkomst met Wind Groep voor de ontwikkeling van hun derde gezamenlijke project: ‘Hof fan Lemmer’, de eerste geheel waterefficiënte wijk van Nederland. Wind Groep ontwerpt en realiseert integrale gebiedsontwikkelingen voor wonen en recreatie met gebouwen voor sport en onderwijs. De nieuwbouwwijk van 200 woningen in Lemmer ligt in de gemeente De Fryske Marren. De plannen voor deze watervriendelijke wijk zijn het resultaat van een samenwerking van gemeente, gebiedsontwikkelaar, waterleidingbedrijf en Hydraloop.
De Wind Groep streeft ernaar om zoveel mogelijk woningen te ontwikkelen met een leidingnetwerk dat klaar is voor waterrecycling. Zo kunnen bewoners zelf bepalen hoe en hoeveel water ze willen besparen. Een Hydraloop-apparaat levert al 25 tot 45 procent minder waterverbruik op, zonder dat dit ten koste gaat van het comfort. Als bewoners er bovendien voor kiezen om te douchen met gezuiverd regenwater, kan de besparing zelfs oplopen tot meer dan 80 procent.
Zonder waterbesparende technieken verbruiken we in Nederland gemiddeld 129 liter drinkwater per dag, waarvan het grootste deel na gebruik direct in het riool terechtkomt. Een Hydraloop-apparaat brengt het drinkwaterverbruik terug naar ongeveer 75 liter per persoon per dag. Wie daarnaast ook nog doucht met gezuiverd regenwater kan zijn waterverbruik zelfs terugbrengen naar 30 liter per persoon per dag. Naast de besparing op drinkwater zorgt een Hydraloop-apparaat ook voor minder afvalwater (tot 45 procent). En minder afvalwater betekent een indirecte energiebesparing en vermindering van de CO2-uitstoot – niet alleen voor bewoners, maar ook voor waterleidingbedrijven en waterschappen, die veel minder water hoeven te transporteren en reinigen.
Maatstaf voor nieuwbouwontwikkelingen
Het doel van het ‘Hof fan Lemmer’-project is om grijswaterrecycling te implementeren in alle nieuwbouwwoningen in de wijk, en waar mogelijk te combineren met andere waterbesparende oplossingen. Toekomstige bewoners krijgen uitgebreide informatie en inzicht over hun ecologische voetafdruk en de impact van waterhergebruik. Door de aanleg van een grijswaterleidingnetwerk kunnen zij gemakkelijk duurzamere keuzes maken in hun watergebruik. Wie dat wil, kan direct bij de oplevering van zijn nieuwe huis een Hydraloop-apparaat laten installeren. Dat levert vanaf dag één een substantiële reductie van waterverbruik en afvalwaterproductie binnen het projectgebied op. In de toekomst kan het project ‘Hof fan Lemmer’ als maatstaf dienen voor nieuwbouwontwikkelingen op andere plaatsen in Nederland of daarbuiten. De opgedane kennis zal bijdragen om waterbesparingsmethodes in toekomstige grotere projecten makkelijker toe te passen.
Wonen in een wereld die het verschil maakt
Duurzaamheid en vernieuwing gaan hand in hand. Ons doel in ‘Hof fan Lemmer’ gaat verder dan het optimaliseren van waterbesparing en afvalvermindering, het gaat ook om het bouwen van sterke partnerschappen die deze ambities tot leven brengen. Alleen in samenwerking met gebieds-, projectontwikkelaars en waterleidingbedrijven met een sterke ambitie en met gemeentes met een watervriendelijke visie kunnen we een duurzame en waterbewuste toekomst realiseren. Alle partners dragen bij aan de essentie van de projecten, en hun betrokkenheid illustreert de waarde van hun visie op duurzaamheid en waterbesparing.
Wonen in een watervriendelijke wijk is dan ook meer dan alleen een dak boven je hoofd. Het is een kans om deel uit te maken van een beweging die het verschil maakt. Als bewoner word je onderdeel van een groeiende gemeenschap die zich verzet tegen verdroging, die gelooft in duurzaamheid en die zich inzet voor een leefomgeving die voorop loopt in verandering: wonen in een duurzame wijk waarin waterbesparing de norm is en waar we samen de toekomst vormgeven.
De EU Blue Deal en een Water-Smart Society
‘Water Recycle Ready’-woningen en circulair watermanagement passen naadloos in de visie van de ‘Water-Smart Society’ van de Europese koepelorganisatie Water Europe. De Water-Smart Society is een samenleving waarin water- en materiaalcycli gesloten zijn, wat leidt tot een circulaire economie die bestand is tegen klimaatverandering. Het initiatief van de European Economic and Social Committee (EESC) om een EU Blue Deal te vormen, onderstreept ook dit belang van een duurzaam waterbeleid voor Europa.
Hof fan Lemmer laat zien: Nederland kan een sleutelrol pakken in de watertransitie. Als de groen- en bouwsector samen optrekken en de principes van circulair watermanagement omarmen, kunnen we de klimaatuitdaging het hoofd bieden en gaan we een veerkrachtige toekomst tegemoet.
Het is tijd voor actie, tijd voor verandering en tijd om water in al zijn vormen te waarderen en te beschermen voor huidige en toekomstige generaties.
Benieuwd naar meer?
Ontdek meer oplossingen voor de klimaatverandering, nu in het jaarboek van CG Concept:
Tekst: Sabine Stuiver
Beeldmateriaal: Sabine Stuiver, Hydraloop
