Sint-Niklaas krijgt Groene Markt

De tijdelijke vereniging Artgineering-Lama-Sweco-Daniel Ost (ALS_O) heeft de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester gewonnen voor de heraanleg van de Grote Markt van Sint-Niklaas. Het wordt een ‘Groene Markt’. De ontwerpers vertrekken vanuit een langetermijnvisie voor het grootste publieke plein van Vlaanderen. Duurzame mobiliteit, economie, ontmoeten, omgaan met de klimaatverandering en de ontharding van meer dan één hectare vormen de uitgangspunten.

Het stadsbestuur volgde de procedure van de ‘open oproep’ van de Vlaamse Bouwmeester voor de aanstelling van een ontwerper voor de Grote Markt. Op basis van de voorselectie werden vier ontwerpbureaus weerhouden. Uiteindelijk werd het voortel van de groep ALS_O met Artgineering, LAMA Landscape Architects, Sweco Belgium en Daniël Ost als groenontwerper gekozen.


Uitgangspunt bij de vormgeving is dat de rand en de pleinfunctie naadloos in elkaar overvloeien. Alle barrières verdwijnen. De Grote Markt wordt daardoor opnieuw geïntegreerd in het stedelijk weefsel en neemt haar plaats terug in als ontmoetings- en verblijfsplek. Het grote centrale grasveld is een uitnodigend podium voor de stad met heel diverse gebruiksmogelijkheden. Het wordt dé plek van ontmoeting en beleving in de stad. Met voldoende ruimte om evenementen op te bouwen of kermiskramen op te plaatsen.

Groene Markt

Het concept ‘De Groene Markt’ vertrekt vanuit een integraal langetermijnperspectief waarbij de basis gevormd wordt door klimaatadaptatie, duurzame mobiliteit, economie en ontmoetingen. Het zoekt oplossingen om een intensief gebruikte stedelijke ruimte opnieuw sterker te verankeren in het stedelijk en sociaal weefsel. Het hart van Sint-Niklaas vormt de spil in een metabolisme van verschillende groenplekken die samen de stad beter leefbaar maken, nu en morgen.

Substantieel vergroenen is cruciaal opdat de vier hectare stedelijke ruimte niet alleen plein, maar ook park en tuin zouden worden, zonder het intensieve gebruik als podium voor de donderdagmarkt, de Vredesfeesten en andere evenementen in het gedrang te brengen.
Een groene rand met een variatie aan bomen maakt een intense wisselwerking tussen de activiteiten in de rand en het centrale open veld mogelijk. Om meer en aangename verblijfzones te creëren in deze pleinrand, worden ook groenperken voorzien van bloementuinen met zitgelegenheden. Zelfs in het centrale gedeelte komen grasvelden.

De stadskern van Sint-Niklaas fungeert vandaag als een hitte-eiland, door de overal aanwezige verharding. De verharding wordt beperkt. Bomen en planten zorgen voor schaduw en afkoeling. Waterpartijen en groene speelruimte maken van de markt een plek waar de Sint-Niklazenaar aangenaam kan vertoeven op hete zomerdagen. Infiltratie en buffering van hemelwater, maken het concept voor de Grote Markt klimaatrobuust en toekomstgericht.

Ruimte voor mensen

In het mobiliteits- en wijkcirculatieplan formuleert het stadsbestuur de doelstelling om het doorgaand verkeer door het centrum te verminderen. Het verkeer wordt beperkt door in te zetten op bestemmingsverkeer. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor fietsers en voetgangers, en winkeliers kunnen de pleinrand activeren. De Grote Markt wordt daardoor opnieuw geïntegreerd in het stedelijk weefsel, als ontmoetings- en verblijfsplek.

De centrale open ruimte blijft het podium van de binnenstad. Tussen de talloze evenementen door is hier plaats om samen te komen, te voetballen, te barbecueën of te picknicken. Tussen de bomenrand en het noordoostelijke deel van het centrale plein liggen waterpartijen die de belevingswaarde, in het bijzonder voor kinderen, aanzienlijk vergroten. Ze dienen ook voor piekberging, koeling en waterfiltering, en werken zo als klimaatregulator voor de binnenstad.
In de zuidoostelijke hoek van het plein, ter hoogte van de Parklaan, zakt het grasveld tot aan het vloerniveau van de ondergrondse parking. Het is de eerste aanzet van een transformatie van de ondergrondse parking naar een duurzamere invulling met een toegankelijke ondergrondse fietsenstalling. De parking wordt plaatselijk opengewerkt waardoor er veel daglicht kan invallen, met mogelijkheden voor nieuwe gebruiksvormen zoals een koffiebar of fietsherstelplaats, gecombineerd met een overdekte fietsenstalling.