Kerktuin Wetteren: ontharding als fundament voor een klimaatrobuuste toekomst
In het centrum van Wetteren – tussen de Markt en de Scheldebrug – verbindt een nieuwe publieke ruimte geschiedenis, klimaatadaptatie en ecologie met elkaar. De Kerktuin is een realisatie van het internationale, multidisciplinaire ontwerpbureau OMGEVING in samenwerking met OM/AR architecten en BDA Engineering. Het gaat over veel meer dan een herinrichting, de Kerktuin vormt een toonbeeld van hoe ontharding, slimme waterbuffering en biodiversiteit samen kunnen leiden tot een leefbare en toekomstgerichte stad.
Van stenen plein naar groene long
De site naast de Sint-Gertrudiskerk bestond jarenlang uit een versteend terrein met garageboxen en dienstgebouwen. Toen de gemeentelijke diensten verhuisden naar het nieuwe gemeentehuis aan de Rode Heuvel, greep het bestuur de kans om de hele zone van maar liefst 1.733,50 vierkante meter volledig te ontharden. De nieuwe tuin, gerealiseerd binnen het kader van de Vlaamse ‘Proeftuinen Ontharding’, vervult vandaag meerdere rollen: het is een groene doorsteek voor voetgangers en fietsers, een verblijfsplek met terrassen en zitplekken, én een bufferzone die regenwater opvangt en infiltreert.
De Kerktuin vormt een toonbeeld van hoe ontharding, slimme waterbuffering en biodiversiteit samen kunnen leiden tot een leefbare en toekomstgerichte stad.
Het ontwerp benut het natuurlijke reliëf van de site als kans in plaats van beperking.
Water als bondgenoot in het ontwerp
Het ontwerp benut het natuurlijke reliëf van de site als kans in plaats van beperking. Tussen de Markt en de Scheldekaai bedraagt het niveauverschil vier meter. Dat wordt stapsgewijs overbrugd via zeven groene terrassen met zitmuurtjes. In die terrassen zijn komvormige plantzones aangelegd, waarin regenwater tijdelijk kan worden opgevangen en infiltreren. Onder de trage doorsteek naast de kerk bevindt zich een enorme ondergrondse regenwaterbuffer van 100.000 liter. Al het afstromende hemelwater van daken en verhardingen stroomt naar dit reservoir en wordt, indien nodig, gebruikt voor de bewatering van de plantvakken. Op piekmomenten stroomt het overtollige water via de terrassen verder in de tuin, die dan tijdelijk onder water kan komen te staan – zonder risico op schade.
Klimaatadaptief en biodivers
De beplanting in de Kerktuin werd bewust gekozen op basis van tolerantie voor wisselende waterstanden en ecologische waarde. De creatie van vochtige microklimaten geeft ruimte aan een diverse flora, die op haar beurt insecten, vogels en andere fauna aantrekt. Grasvelden, heesters en bomen zorgen voor schaduw, verkoeling en luchtzuivering – essentieel in een versteende stedelijke context. Daarnaast werd ook maximaal ingezet op duurzaamheid en circulariteit: bestaande kasseien, teelaarde en baksteenpuin uit het gemeentelijk depot zijn hergebruikt, net als elementen van afgebroken gebouwen die de basis vormen van de nieuwe keermuur.
In de tuin kan je verpozen, passeren, schuilen of afkoelen – allemaal binnen een kader dat historisch respect koppelt aan hedendaagse ruimtelijke kwaliteit.
Functioneel en toegankelijk
De Kerktuin is een plek voor iedereen. De paden zijn functioneel en toegankelijk, zonder overmatige verharding. Ze verbinden de Markt, de kerk, het gemeentehuis en de Scheldebrug met elkaar via een doorsteek die vlot bewandelbaar is. In de tuin kan je verpozen, passeren, schuilen of afkoelen – allemaal binnen een kader dat historisch respect koppelt aan hedendaagse ruimtelijke kwaliteit.
Tekst: Manuel Lub
